Nu men 500 jaar reformatie in herinnering wil nemen zal er heel wat kunnen gedebatteerd worden over verschillen die de mogelijke hervormingen van het protestantisme teweeg gebracht hebben.
Het Reformatorisch Dagblad van woensdag 11 mei 2017, p. 2 en 3, schreef
‘Refo moet aan infuus van reformatie’
B. de Roos las met een zweem van een glimlach rond zijn lippen
“Protestanten, rooms-katholieken, dopers. Hoe krijg je die verschillende stromingen bij elkaar?” Antwoord: “door een authentieke vroomheid, geworteld in Christus”. {De essentie van reformatie}
Het kan gezegd worden dat onder de protestanten wel meer mensen kunnen gevonden worden die hun geloof ten toon spreiden en hevig in hun aanbidding gaan. De Pinkstergemeenten ten top.
Dat
Christenen willen graag getuigen, en uit deze column blijkt wat het effectiefst is: getuig door je attitude, door je oogopslag, door een onbevangen ontmoeting met niet-christenen, door een dienstbare houding”
schreef een recensent over het calvinistisch arbeidsethos {Met eigen ogen}
Het valt de Nederlander B. de Roos op dat
De collega’s op de werkvloer zien met eigen ogen de attitude van medewerkers uit de reformatorische hoek. De collega’s zien de blik waarmee de reformatorischen de wereld inkijken. De collega’s merken dat reformatorischen niet meteen allerlei vooroordelen over hun medemensen hebben. De collega’s ontdekken hoe dienstbaar reformatorischen over het algemeen zijn.
Die reformatorischen worden heus wel gewaardeerd. Het zijn positief ingestelde collega’s waar je van op aan kunt. Soms worden zelfs columns over hen geschreven. {Met eigen ogen}
Roskilde kathedraal (Foto credit: Wikipedia)
Van Rooms Katholieken kan men meestal geen verschil zien tussen een gelovige en een atheïst. Opvallend is echter dat weinig Katholieken de bijbel kennen. Hier mogen de meeste protestanten een ander beeld scheppen en kan men bij de meesten wel een zekere kennis van de bijbel waarnemen, ook al zijn dikwijls bepaalde verzen uit hun verband getrokken.
Het moet gezegd worden
in bepaalde protestantse middens is er een betrachting om volgens de bijbel te leven.
De verlichting mocht dan wel mee brengen dat vrijzinnige christenen de teksten als mensenwerk gingen aanschouwen, de meerderheid van de gelovigen kon zich verheugen dat het mensen waren die het Woord van God tot hen konden brengen in hun eigen moeder taal. Dat mag als één van de voornaamste vernieuwingen worden beschouwd voor de Reformatie. Met de toename van Bijbelboeken door de fantastische uitvinding om te her-publiceren of veelvuldig te kopiëren konden meerdere mensen eindelijk te weten komen wat er werkelijk in die Heilige Geschriften stond.
Stilleven met bijbel Vincent van Gogh 1885 (Foto credit: Wikipedia)
De late middeleeuwen hadden wel diverse vertalingen van vertalingen in het Middelnederlands gebracht (bijvoorbeeld de Deux-Aesbijbel en de historiebijbel Hernse Bijbel. 500 tot 600 jaar terug kregen wij een tijd van gisting, waarbij geestelijken van die Rooms Katholieke Kerk zelf meer vragen gingen stellen over de wijze waar hun Kerk met de gelovigen en met het Woord van God om ging. De 16e eeuw bracht op staatkundig, economisch en op geestelijk gebied heel wat beroering in de Nederlanden. Meerdere bijbelstudenten beseften dat men niet kon verwachten dat iedereen genoeg geletterd kon zijn om een moeilijke bijbeltaal te lezen en dat men daarom ook best in de “gemene” taal kon schrijven. Nochtans zoekt men een mogelijkheid om een breder taal gebied te bereiken.
‘Onse meyning was niet heel Hollants ofte Brabants, mer tusschen beyden, op ‘t kortste en reynste na onsen vermogen een gemeyn spraeck te volgen, die men all Nederlant doer lichtelick solde mogen lesen ende verstaen.’ {Voorrede van Hinne Rode, oudrector van de Hieronymusschool te Utrecht bij de vertaling van 1525}
De vorm ‘solde’ wijst er op, dat de schrijver bij ‘all Nederlant’ ook aan de Oostelijke gewesten dacht. Hij is dus een voorloper van de West-Vlaming Jan Utenhove, die nog verder ging, toen hij ten bate van de samengestroomde vreemdelingengemeente te Embden een mengtaal samenstelde voor zijn vertaling van het Nieuwe Testament (1553-1556), in de hoop dat die taal dan van Vlaanderen tot de Oostzee-kust verstaan zou kunnen worden. {Geschiedenis van de Nederlandse taal, C.G.N. de Vooys}
Met de hervorming die Maarten Luther op gang bracht werden de mensen opgeroepen om ernstig na te denken over dat Woord van God dat niet zomaar een godsdienstig boek is, waarin ‘de waarheden van het Joodse en Christelijke geloof worden uitgelegd’. Geestelijken en leken moeten komen in te zien dat het voor iedereen, geschoolden als niet geschoolden een ‘levend boek’ moet zijn, waarin God spreekt tot de gelovige alsook tot diegene die nog niet overtuigd is van de Goddelijke Waarheid.
Gevelsteen in de gereformeerde School met den Bijbel in Bedum (Foto credit: Wikipedia)
Uit de resultaten van grootschalig historisch onderzoek op Europees niveau naar de cultuur van het bijbellezen in de Middeleeuwen, uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat het verkeerd is te denken dat mensen pas tot het lezen van de bijbel kwamen na Luther. Het is namelijk verkeerd te denken dat Bijbels in de volkstaal een protestantse uitvinding zouden zijn. Het fenomeen kenmerkte eerder de late Middeleeuwen, toen de rooms-katholieke kerk nog als enige heer en meester was en de zeer kleine waarheidsgetrouwe volgelingen van Jezus niet wenste te zien en als ketters beschouwde.
Volgens mediëviste Sabrina Corbellini zou Maarten Luther gezegd hebben dat hij gedurende zijn hele jeugd geen Bijbel zou hebben gezien.
“De kerk, zo suggereerde Luther, zou het boek onder de pet houden.”
Invasies in het Romeinse Rijk
Zij die in het Rooms Katholieke geloof zijn opgegroeid zullen dat ook kunnen zeggen. Maar hierbij wordt vergeten dat er al die jaren steeds mensen zijn geweest die oog hadden voor dat verguisde Woord van God. Het is algemeen geweten dat de Roomsen zeker niet wensten te weten van Bijbelgetrouwen of zij die zich niet wensten te onderwerpen aan de leer van de Drie-eenheid. Niet-trinitariërs werden in vele streken zelfs vervolgd en met de dood bedreigt. In vele gevallen werd Bijbellezen dan ook in het geheim in de huiskamers van ernstige waarheidszoekers gedaan.
Zij die uit de Rooms Katholieke Kerk kwamen en zich wensten af te zetten tegen het verleden (de ‘donkere Middeleeuwen‘) en de onderdrukking door die Romeinse leiders ongedaan wensten te maken, vonden het niet mis om als ‘bijbelbevrijders’ de wereld in te gaan.
Na bronnenonderzoek in bibliotheken in Nederland, Vlaanderen, Frankrijk en Italië – gebieden die in de veertiende en vijftiende eeuw al sterk verstedelijkt waren, kwam Corbellini en haar team tot de conclusie dat in werkelijkheid de Middeleeuwse lezers al lang vertalingen van de Bijbel tot hun beschikking hadden.
“Om in groepsverband of alleen te lezen, te becommentariëren, te mediteren en uit het hoofd te leren. De kerk stond dat toe, zolang er maar een orthodoxe boodschap werd verkondigd.”
En daar knelde het schoentje. Men mocht de kerkelijke doctrines niet tegenspreken en best kwamen niet al te veel mensen de bijbel te lezen, want dan zouden hun ogen wel eens kunnen open gaan.
Niet alleen de bovenlaag van de bevolking kwam de bijbel te lezen.
“Er waren ook timmermannen, schoenmakers of voddenboeren bij die de Bijbel lazen. Latijn beheersten ze niet, maar ze hadden wel behoefte aan dit soort boeken.”
Dominicus Guzmán, stichter van de Orde der Predikheren (Dominicanen)
Ook ontstonden er monnikenordes als de Franciscanen en Dominicanen (ook wel Orde der Predikheren genaamd) die ook invloed uitoefenden op leken omdat ze de wereld intraden omdat zij prediking en zielzorg als belangrijke priesterlijke taken zagen.
Onderzoekster Sabrina Corbellini zegt
“Juist doordat de kerk in de Middeleeuwen vertalingen toestond was er een publiek ontstaan dat gewend was om te lezen. Het kan heel goed zijn dat dit een factor was voor het succes van de Reformatie.”
Het zoeken naar de Bijbelse Waarheid mocht er toe bijdragen dat meerdere tegen de Rooms Katholieke Kerk ingaande geestelijken gehoor kregen bij het gewone volk. Maar vele van die geestelijken hadden het ook moeilijk met interpretaties van mensen die helemaal niet wensten te geloven in een drie-voudige god. Getrouwen in Christus, Broeders in Christus, Brethren, anabaptisten, baptisten of doopsgezinden, katharen en albigenzen om er maar enkelen te noemen, konden de geestelijken van Katholieken zowel als protestanten op stang jagen zodat die twee laatsten er alles toe deden dat die mensen de Schrift niet in handen zouden krijgen. Zo werden ook enkele Bijbelvertalingen verboden omdat die volgens die Rooms Katholieke Kerk ketterse interpretaties waren van de grondtekst. Ook vandaag vinden wij in de Katholieke zo wel als in de Protestantse verenigingen groepen die beweren dat zulke vertalingen van die andere groepen vervalsingen van de bijbel zijn of zogezegd geschreven zijn vanuit hun bepaalde doctrine.
Opvallend bij meerder protestantse denkers uit Luthers tijd is dat zij het met momenten zeer moeilijk hadden met hun geloof. Als geestelijken groot gebracht in de Rooms Katholieke traditie waren zij helemaal doordrongen van die Katholieke leer met haar Drie-vuldigheid en allerlei riten. Het zondig zijn, straf en boete baarde Luther vele zorgen.
Een van de meest diepgaande zaken waar hij mee worstelde was dat hij ten diepste ervoer dat hij een zondig mens was, terwijl hij juist verlangde naar een zondevrij leven dicht bij God. Elke poging van Luther om deze ervaren kloof tussen hem en God te overbruggen strandde. Sterker nog, God was voor Luther veelal onbereikbaar en verborgen; hoog in de hemel, niet te kennen voor een mens op aarde. De vraag of hij behouden zou zijn en hoe God hem genadig zou kunnen zijn hield Luther zeer bezig. Zoals gebruikelijk in de Katholieke kerk toentertijd ondernam Luther als monnik vele pogingen van boetedoening en het verrichten van goede werken om iets van verlichting van schuld teweeg te brengen en zekerheid te verkrijgen, maar het hielp niets.{Refo Nu: Het leven en werk van Maarten Luther}
Zoals vele anderen kwam hij er niet toe om zich helemaal te onthechten van die vele valse leerstellingen waar hij mee opgegroeid was. Toch sloeg hij er in geleidelijk aan meerdere valse leerstellingen toch opzij te schuiven. Die gedrevenheid om zich los te koppelen van het Romeinse bestuur maakten het voor hem en gelijkgezinden soms zo moeilijk dat handgemeen niet vreemd aan de zaak was. Geweld en onverdraagzaamheid viel nu ook deze ‘protesterenden’ te beurt.
Luther zelf, kon ook hevig uit de hoek komen en fel van leer trekken tegen tegenstanders. Ook andere hervormers konden de onmin van Luther aan de lijve ondervinden en botsten dan wel eens tegen meerdere kampen.
Vele gelovigen die de macht van de Kerk wilden ontvluchten gingen hun heil ver over zee zoeken. Tijdens de lange en zware overtocht leerden zij ook andere gelovigen kennen die elk met een andere kerkgemeenschap groot waren gebracht. Dat confronteerde de meerdere heilzoekers met de verschillende interpretaties wat hun ook meer tot nadenken stemde. De overtocht gaf hen in ieder geval veel tijd om de Bijbel te lezen.
Nieuw-Nederland (Nova Belgica) en New England
Wanneer in 1620 de Mayflower het huidige Massachusetts bereikt, verspreiden de opvarenden – protestanten die zich willen losmaken van de Church of England en stichten zij New England, het religieuze en politieke centrum van de VS. Hierdoor krijgt de VS als grootmacht de positie van om het protestantisme mee tot een wereldwijde beweging te maken. Maar door al diegenen die tijdens de overtocht door het lezen van de Bijbel de ogen werden geopend, kwam er van daar ook een kentering in het omgaan met dat Woord van God. Vele Bijbelonderzoekers kwamen tot het besef hoe de vork in de steel zat en kwamen het ware geloof van de eerste Christenen te kennen en wensten ook dat geloof terug op te nemen. Hierdoor groeide vanuit die vele protestantse groeperingen verenigingen die zich op die leefwijze van de eerste Christenen en op hun geloof wilden concentreren. Zo ontstonden vele bijbelstudenten die zich onder verschillende namen groepeerden. Vanuit die bewegingen kwamen dan weer groepen te ontstaan die de weg naar Europa terug vonden en daar ook dat gevonden geloof wensten te verspreiden. Vandaag hebben die nazaten van Bijbelonderzoekers het nog steeds niet makkelijk om zich tussen die Roomsen en Gereformeerden staande te houden. Maar zij blijven het Goede Nieuws verkondigen.
Als kinderen van God willen die bijbelonderzoekers met hun verschillende congregaties of kerkgenootschappen, naar God Zijn Woord leven. Onder hun denominaties blijven zij zich kenbaar maken als Bijbelstudenten, Bijbelvorsers, Bijbelonderzoekers, Getuigen van Jehovah, Broeders in Christus, Jeshuaisten, enz. en blijven zij bewust van de opdracht die Jezus heeft gegeven, namelijk verkondigen. Als God-lievenden en als getuigen voor Jehovah voelen zij aan dat zij dit moeten blijven doen.
B. de Roos in zijn bedenking over Gereformeerd Nederland schrijft
De wereld kijkt met eigen ogen naar gelovigen
Onze medemensen kijken naar christenen. En misschien wel vooral naar reformatorischen. Zij kijken naar gelovige mensen. En toch zien zij het niet. Zij zien de drijfveer niet. En als zij die wel zien, dan doen ze niks met hun waarnemingen.
Er is meer nodig dan de eigen ogen van mensen.
Dit zullen Protestanten en Katholieken moeten blijven zien dat er nog steeds gelovigen de straten op gaan om te getuigen van hun geloof voor Die Ene Ware God. De schrijver van “Met eigen ogen” kijkt positief naar zijn gereformeerde broeders, waarvan hij gelooft dat zij opvallen in deze wereld, waar er voor velen weinig plaats is voor God. Hij schrijft
Het is prachtig dat christenen opvallen in de wereld.
Laten zij maar naar Gods wil leven.
Laten zij maar getuigen van Gods daden in hun al of niet roerige bestaan.
Maar laten zij vooral in gebed gaan. Laten zij God vragen om grote dingen tot stand te brengen.
Laten zij maar blij zijn omdat zij bij God mogen horen.
Laten zij maar kijken met eigen ogen, omdat God hen zicht op de werkelijkheid geeft. En laten zij hun eigen ogen maar sluiten, om tot God te bidden. {Met eigen ogen}
en eindigt dan met te zeggen
Meer hoeven zij niet te doen. Echt niet. {Met eigen ogen}
Maar daar op zouden wij zeggen dat er heel wat meer moet gebeuren.
“Gelovigen moeten uit hun schelp kruipen. Met hun handelen moeten zij anderen tonen dat zij God willen volgen en dienen en God Zijn schepsels (andere mensen, dieren en planten) volledig respect willen tonen.”
B. de Roos geeft toe dat ‘reformatorischen’ kan staan voor een ratjetoe. {De essentie van reformatie}. Algemeen mag men stellen als men naar de protestantse groeperingen ziet men in de meerdere protestantse denominaties ook zeer grote verschillen kan zien.
Wanneer we spreken over reformatorischen hebben we soms te maken met mensen die redeneren vanuit hun eigen bevindelijkheid en beleving. Anderen kijken wat anders tegen leer en leven aan.
Bij sommigen lijkt de traditie bijna heilig te zijn. Anderen veroorloven zich in veel dingen een wat meer hedendaagse aanpak.
Bij reformatorischen zien we, als het om wereldmijding gaat, nogal wat gradaties. De verschillen komen, bijvoorbeeld, naar voren in het gebruik van internet en e-mail binnen gezinnen en scholen.
Bij reformatorischen is, naar mijn idee, het kerkbesef niet zo groot. Als de kerk wél reuze belangrijk was zou men – naar mijn oordeel – meer werk maken van kerkelijke eenheid”[3]. {De essentie van reformatie}
schrijft B. de Roos en durft toegeven dat het nu misschien tijd is dat al die verschillende reformatorischen zich eens gaan reformeren.
Dat klinkt heel deftig. {De essentie van reformatie}
getuigd hij.
Maar het is zo logisch als wat.
Wij kennen toch die spreuk ‘Ecclesia reformata semper reformanda’? Dat wil zeggen: de kerk die gereformeerd is moet steeds weer gereformeerd worden.
Laat ik het zo mogen zeggen: wie echt bij de Verbondsgod hoort en zich aan Hem toevertrouwt, moet zich telkens weer naar Hem toe keren. Er is bekering nodig.
En laten we ’t maar zuiver stellen: zondige mensen moeten zich allemaal bekeren. {De essentie van reformatie}
En zo geeft hij uiting aan datgene wat geen enkele gelovige mag vergeten. Telkenmale moeten wij ons eigen onderzoeken. Als zondige mensen zullen wij ook telkenmale onze fouten moeten inzien er er spijt over betuigen. Na het eigen onderzoek en onze poging om terug op het rechte pad te komen, moeten wij onze ogen en ons hart weer richten op de Allerhoogste Schepper van hemel en aarde.
Eender welke hervormer heeft die vloek van de zonde moeten ondergaan. Nog geen enkel persoon, buiten Jezus is daar kunnen aan ontsnappen. Sinds de komst van Jezus hier op aarde 2021 jaar geleden moet de mens inzien dat hij de Weg naar God is en dat wij niet zonder hem kunnen. In welke gemeenschap wij ook maar willen leven, zullen wij steeds tot dat ene punt moeten komen dat Jezus de Weg is.
God mag mensen via verscheiden wegen naar die Weg brengen. Hiertoe moeten gelovigen in God dan ook dat volle vertrouwen tonen, maar ook bereid zijn die wegen in te slaan die God voor hen voor legt.
Indien wij dan één les als gemeenschappelijk mogen houden is het
Terug naar Christus en Zijn Woord: dat is de essentie van reformatie. Ook vandaag. {De essentie van reformatie}
+
Voorgaand
Hoogdag voor vele protestanten
++
Aanvullende lectuur
- Ongelezen bestseller
- Hermeneutiek om uit te dragen #8 Tegenspraak
- Het wonder levend houden
- Horen bij Christus en één worden met Christus
- Gods vergeten Woord 1 Inleiding
- Gods vergeten Woord 2 Verloren Wetboek 1 Wie heeft nog belangstelling
- Gods vergeten Woord 6 Verloren Wetboek 5 Ketters
- Broeders en Zusters in Christus door de eeuwen heen #6 Constantijn de Grote
- Broeders en Zusters in Christus door de eeuwen heen #11 Vredelievende waarheidzoekers
- Broeders en Zusters in Christus door de eeuwen heen #12 Anabaptisten
- 16° Eeuwse Broeders in Christus
- On-Bijbelse instituut van de kerk
- Valse profeten en leraren als roofzuchtige wolven in schaapskleren #3 Van een bepaalde wereld zijnde
- Valse profeten en leraren als roofzuchtige wolven in schaapskleren #5 Valse leraren en afvalligen
- Valse profeten en leraren als roofzuchtige wolven in schaapskleren #6 Valse leraren en geestelijke hoererij
- Heer, Yahuwah, Yeshua of Yahushua
- Jeshuaisten dragers van de naam van Christus
- Groep baptisten wijst op belang Reformatie
+++
Lees verder ook
- ‘Al ver vóór Maarten Luther las iedereen de Bijbel’
- Vader Karel Utenhove Gentse edelman en voorstander van de hervorming
- Reformatie vormde het huidige Europa
- Het merk Luther: hoe een monnik vanuit het niets zijn stadje tot een centrum … – In Het merk Luther laat Andrew Pettegree zien dat Luther niet alleen een begaafd theoloog was, maar ook – in hedendaagse termen – een sluwe populist.
- Reformatorische Kerk
- Evangelisch-reformatorisch
-
- Daily Update: 6 juli 1415 – Jan Hus, Pre-Lutheraans gedachtegoed
-
Daily Update 7 november: Vox in Rama – Stel, je bent een middeleeuwse inquisiteur en je bent er heilig van overtuigd dat Lucifer (de duivel) aanbeden wordt door allerlei ongelovigen in je inquisitieursdistrict.
-
-
-
-
+++
Further reading
- Sitographie / Bibliographie: la Réforme
- Le protestantisme a 500 ans
- Témoins de Jéhovah : francs-maçons ?
- Huguenot Migration and Mobility out of France
- The Forgotten French Emigrants by France / Les émigrants français oublié par la France
- Puritan Reformed Spirituality by Joel Beeke
- Outline of Beeke’s Puritan Spirituality
- Trying to Get Rid of Holy Days for a Long Time
- Reformation Confessions and Evangelism
- Reformation
- Reformation Day: Prelude
-
- Reformation Day – 500 years
- The 500th Anniversary of Reformation: It’s All About Grace!
- Premillennialism and the Reformation
-
-
- Cardinal Müller: Reformation was ‘revolution against the Holy Spirit’
- The Reformation is for the Mentally Disabled and Infants
- Luther and the Reformation: Free on Amazon Videos
- A prayer of gratefulness for the Reformation
- Is it time for another reformation
- The Anti-Reformation in Todays Evangelical Church
- 8 Theses for Women of the Modern Day Reformation
- 500 years later – a new reformation
- Opinion: On Reformation Day, we need another Luther
- A New Reformation
- Today in radical history: a New-yeeres Gift from Gerrard Winstanley, 1650.
+++
Focus
alsowritten
Belgian Biblestudents - Belgische Bijbelstudenten
belgischebroedersinchristus
Bijbelvorsers
Christadelphians
Guestspeaker
Immanuel Verbondskind
jeshuaist
Vragensteller - Inquirer
lizaborstlap
Marcus Ampe
Success Inspirers' World
obligingworldviewer
Fan of Pequeña Sudamérica
Relating to God
From guestwriters 