Religieuze feesten in mei 2016

Meiboom dansen en Pinksterkroon

1 Mei

In de jaren 60 van vorige eeuw was de vruchtbaarheidsrite met de meiboomtraditie nog populair, maar een halve eeuw later is het zeer stil geworden rond die traditie. 1 mei is overwonnen door het feest van de socialistische beweging. Overal kan men op die eerste dag van de Lentemaand de roep voor de sociale beweging vinden waarbij de gewone mens, de arbeider in de kijker wordt gezet. Na de Dag van de arbeid, gevierd door de atheïsten, socialisten en communisten alsook vele werkenden, kan de Katholieke gemeenschap het niet nalaten ook te tonen dat zij begaan is met de werkende mens. In 2008 viel 1 mei nog samen met het Hemelvaartweekend zodat toen alle arbeidersbewegingen gezamenlijk op dezelfde dag bijeen kwamen.

Een Lourdesgrot in Sint-Andries

Op 1 mei wordt ook herdacht dat in 1946 de Encycliek Deiparae Virginis Mariae van paus Pius XII over de Tenhemelopneming van Maria uit kwam en wordt de algemene start van de Maria maand gegeven, waarbij ook de jaarlijkse pelgrimage naar Lourdes op gang komt.

4-5 Mei

Op de avond van de “Nationale herdenking” voor al de door oorlogsgeweld omgekomen slachtoffers, de dag voor het “Bevrijdingsfeest” van 5 mei, denkt men in België aan de vooravond van Rerum Novarum aan de bezuinigingen van de regering en hoe de mens door de staat belast wordt.

Het feest van Rerum Novarum (letterlijk: ‘Over nieuwe dingen’, handelend over De Toestand van de Arbeid) is genoemd naar een fundamentele tekst in de geschiedenis van het katholieke sociale denken, opgesteld door paus Leo XIII, waarbij het standpunt van de kerk over kwesties met betrekking tot de juiste verhouding tussen kapitaal en arbeid wordt vastgesteld. Traditiegetrouw verzamelt de christelijke arbeidersbeweging op de vooravond van Hemelvaartsdag om Rerum Novarum te herdenken en een krachtig symbool uit te sturen van de Katholieke traditie van sociale bewogenheid.

De visie uiteengezet door de encycliek benadrukt de rechten en verplichtingen die de eigenaars van het kapitaal en werknemers aan elkaar binden. Gedurende de encycliek, articuleert paus Leo XIII de inherente waardigheid van de arbeid en arbeider, thema’s die door de opeenvolgende pausen in latere encyclieken, met name Pacem in Terris en Centesimus Annus werden opgenomen.  Ook al verwerpt Rerum Novarum zowel het radicale socialisme als  het ongebreidelde kapitalisme, biedt het een krachtige verdediging van zowel privé-eigendom en het recht van werknemers om vakbonden, onder andere te vormen. Het op 15 mei 1891 gepubliceerde document wordt beschouwd als de eerste van de Kerk moderne sociale canon, want het betekende een hernieuwd begrip voor de noodzaak voor de Kerk om zijn kritische reflectie te bieden over de sociale kwesties van de dag.

Gisterenavond vroeg Beweging.net naar aanleiding van Rerum Novarum een “eerlijke bijdrage van iedereen, van Panama tot De Panne“, in het betoog van voorzitter Patrick Develtere. Volgens hem worden alle groepen in de samenleving momenteel geviseerd, behalve de vermogenden.

“Vandaag lijken alle groepen in de samenleving geviseerd, met een beurtrol. De ene groep al wat meer dan de andere. Er is maar één groep die de dans ontspringt – en dat zijn de vermogenden”,

zo zei hij in Kortenberg.

Het grote probleem in België is dat wij met een erg gulzige regering zitten die alsmaar de lasten op inkomens verhoogd heeft en op de aankoopgoederen steeds meer akzijnzen heeft laten verwerven. In België kan men mensen met meerdere woningen vinden die bijna niet belast worden terwijl dezen zonder woning zeer hoog belast worden.  Dat de belasting op inkomen zeer hoog zijn en die op vermogen laag, hekelde de voorzitter van het vroegere ACW. Hij ziet geen redenen om een euro verdiend uit verhuur of vermogen minder te belasten dan een euro loon.

Terwijl de christelijke arbeidersbeweging meer dan ooit gepleit heeft voor een belasting op vermogen waarschuwde ACV-voorzitter Marc Leemans ook voor nieuwe bezuinigingen.

Hemelvaart, Pinksteren en communies

Normaal ziet men in mei heel wat groeperingen hun jaarlijkse bijeenkomsten plannen. Naargelang het vallen van 14 Nisan zijn er de Joden en ware Christenen die bijeenkomen om de bevrijding uit Egypte te vieren en een leesmarathon te houden rond de uitgesproken woorden van God en de voorziening van een oplossing tegen de menselijke slavernij. (Dit jaar was dat op 22 april, maar zoals gebruikelijk worden ook de drie dagen rond het katholieke Pinksterfeest voorzien om een drie daags congres te houden en zulke lezingen te kunnen verwezenlijken doordat de mensen dan niet moeten gaan werken.)

Vorig jaar beoogde de Katholieke Kerk al om vooral de jonge kinderen en gezinnen meer tijd te gunnen om kennis te maken met wat geloven betekent en hen meer Catechesevoorbereiding te geven als een proces, een bepaald traject dat men doorloopt, waarbij iedereen betrokken wordt: ouders, broers en zussen, en de hele geloofsgemeenschap. Daarbij hoopte men dat de gelovigen meer vertrouwd zouden geraken met wie Jezus is en met wat het geloof kan betekenen voor hun leven.

Dit vraagt tijd en kan niet op enkele maanden afgehandeld worden.

zei monseigneur Jean Kockerols, hulpbisschop voor Brussel.

In 2015 trachtte men met een twee jaar durende catechesevoorbereiding, waarbij vormsel en eerste communie dus samenvallen en gevierd worden rond de leeftijd van tien jaar: het derde of vierde leerjaar door te voeren.  Maar dit viel niet in goede aarde bij de meerderheid van de Belgen, die eigenlijk niet veel geloof hebben maar wel uit traditie een eerste en plechtige communie willen vieren. De drie jaar ouder dan wat voor een eerste communie gebruikelijk is zou misschien nog gaan maar twee jaar jonger dan tot nu toe het geval is voor de plechtige communie met daarna op achttien jaar nog eens een vormsel lijkt hen veel te laat en overbodig voor dat ‘vormen’ terwijl de tien jaar te jong is voor een overgangsritueel te voeren van onschuldig kind naar een kind dat een goed besef zou moeten hebben tussen goed en kwaad en een inleiding zou moeten vormen tot het volwassen leven.

Een groepsfoto van kinderen op hun eerste communie, uit 1949

Vandaag 5 mei is het voor de Katholieken Hemelvaart. Traditioneel is het ook een communiedag. Zogenaamd Katholieke gezinnen willen hun  kinderen tussen 6 en 8 jaar hun eerste communie laten vieren, waarna zij als volwaardig lid van de Katholieke Kerk dan ook de communie mogen ontvangen. Een groot deel van de jongeren tussen 11 en 16 jaar herhalen hun keuze voor het katholieke geloof in een plechtige communie. Meestal doen ze dat samen met het vormsel.

Net zoals het doopsel en de eerste communie is het vormsel een sacrament. Maar het aantal jongeren dat zich laat vormen, daalt spectaculair, met 30 procent in tien jaar tijd. De daling is het grootst in het bisdom Antwerpen en het kleinst in de bisdommen Brugge en Hasselt.

Carolus Borromeus reikt de communie uit aan Aloysius Gonzaga (San Carlo al Corso in Milaan).

Tot het begin van de 20e eeuw gingen kinderen pas voor het eerst te communie na hun vormsel. Maar voor de kinderen van praktiserende ouders was dat erg om zo lang te moeten wachten. Daarom is de eerste communie naar voren geschoven. En daarom is de plechtige communie ontstaan: als herhaling van hun geloof toen de kinderen klein waren.

Stijn Van den Bossche, als theoloog verbonden aan Interdiocesane Commissie voor Catechese, zegt

“Het vormsel is een overgangsritueel. Mensen vragen erom. Net zoals bij de geboorte van een kind traditioneel het doopsel hoort. Nu nog altijd laat 60 procent van de ouders zijn kinderen bij ons dopen. Het is natuurlijk historisch zo gegroeid dat de katholieke kerk die rituelen hier organiseert. Er is weinig ander aanbod.”

Maar het is de traditie die het haalt op het geloof en de mensen zijn niet zo zeer geïnteresseerd in een ander of enig geloof in een god. Maar naar de kinderen toe willen zij een feest met geschenken om hun kinderen te laten voelen dat zij er bij horen en deel uitmaken van diezelfde gemeenschap. “Er bij horen” is het belangrijkste argument.

Van den Bossche blijft hopen dat op langere termijn het Brusselse voorbeeld toch zal gevolgd worden.

Voornaamste in het oog springende processie

Van de vele processies die op Hemelvaartsdag gehouden worden is de Heilig Bloedprocessie in Brugge de grootste religieuze katholieke processie voor die dag en dateert uit de Middeleeuwen. Het is naar voren gekomen als een burgerlijke ceremonie in de late dertiende eeuw en heeft als middelpunt de Relic met het Kostbaar Bloed van Jezus, een doek met gestold bloed van Jezus Christus, welk door Diederik van de Elzas (Thierry d’Alsace) na de 12e eeuwse Tweede Kruistocht naar de stad werd gebracht. Dit jaar zagen 60 000 bezoekers meer dan 2000 deelnemers in een stijl die teruggaat tot Brugges Gouden Eeuw (15de eeuw). Toen was Brugge een van de belangrijkste havens ten noorden van de Alpen, en ook een drukke commerciële markt en het verblijf van de Bourgondische hertogen.

Katholiek onderwijs en islamitisering

De dag voor hemelvaart (het feest van de tenhemelopneming van Jezus) werd “een ballon met veel wind” opgelaten waarbij gemeld werd dat het Katholiek Onderwijs Vlaanderen moslims en andersgelovigen een volwaardige plek geven op school met voorziening van hun eigen gebedsruimten. Naar wij van de plannen konden horen en aflezen wil de Katholieke Scholengemeenschap eigenlijk iets creëren waar het Gemeenschapsonderwijs zou moeten voor staan. Dat houdt dan in dat het zichzelf eigenlijk overbodig maakt in heel het onderwijs bestel mits de staat reeds een algemeen onderwijs voor alle soort gemeenschappen verwezenlijkt.

Dat de Guimardstraat bij monde van directeur-generaal Lieven Boeve de dag voor Hemelvaart een van de fundamenten van zijn project – en dus bij uitbreiding van de Vlaamse samenleving – onderuit slaat is voor Bart De Wever alweer een fout voorstel en een bewijs dat het katholiek onderwijs voor zichzelf heeft uitgemaakt

“dat een onderscheidend pedagogisch project voor hen niet meer hoeft.”

Ook Open VLD kan zich niet vinden in het voorstel van de Guimardstraat. Onderwijsspecialiste Ann Brusseel vindt,

“Men maakt handig gebruik van de moslimgemeenschap om de secularisering van de maatschappij tegen te gaan” .

Vlaams Belang Chris Janssens wijst op het dreigende gevaar van de hoge toestroom vluchtelingen en de doorzetting van de aangroei van het islamitisch geloof. Hij zegt

“De plannen komen, gezien de snelle aangroei van het aandeel moslimleerlingen in ons onderwijs, de facto neer op een vrijwillige islamisering.”

Eén maand voor het ingaan van de ramadan (6 juni) en twee manden voor het Suikerfeest (6 juli) hangt er aldus Islamitische rook boven de Katholieke feesten dit jaar en is er verduistering door de huidige slechte economische toestand. als men rond loopt in de gemeenten ziet men dat de tenten van voorgaande jaren kleinere vormen hebben aangenomen en dat de versieringen voor de huldiging van de communicanten zeer sterk is afgenomen.

15 Mei

Op zondag 15 mei zullen vele Christenen de uitstorting van de Heilige Geest vieren, Pinksteren dat 10 dagen na Hemelvaart valt en 50 dagen of zeven zondagen na Pasen, maar voor vandaag is de geest in de fles ver te zoeken.

31 Mei Maria-Visitatie

De visitatie door Jacopo Pontormo (ca. 1528)

De feestmaand wordt afgesloten op 31 mei met de viering van het bezoek van Maria (Mirjam-Miriam) aan haar nicht Elisabeth, dat beschreven wordt in het Evangelie volgens Lucas (1, 39-56). Dit Feest van Maria-Visitatie of Maria-Bezoek gedenkt Maria die op het moment van het bezoek zwanger is van Jezus en Elisabeth van Johannes de Doper. Elisabeth wordt, wanneer zij Maria ziet komen, vervuld van de Heilige Geest, het kind springt op in haar schoot en zij zegt tegen Maria:

“De meest gezegende van alle vrouwen ben jij, en gezegend is de vrucht van je schoot!”

Maria antwoordt met een lofzang op God, het Magnificat. De woorden van Elisabeth zijn opgenomen in het weesgegroet, een geliefd gebed bij de katholieken.

***

***

+

Voorgaande artikels:

May, for many a month for mothers and many celebrations

Golden Week a cluster of holidays from late April to early May

Engelse versie / English version: Religious celebrations in May 2016

++

Aanvullende artikelen:

1. Wat betreft Korte inhoud van lezingen: Bijgeloof en feesten
2. Feestdagen, consumeren en besparen
3. Ontdopen gaat verder in België, een keerpunt om stil bij te staan
4. Katholieke Kerk in België mag nieuwe dopelingen begroeten

+++

Lees ook meer:

1. In de nacht van 30 april op 1 mei: Walpurgisnacht in Groningen (deel 1)
2. Breadking: Walpurgisnacht – Wat gebeurde er in 1997 en 1999 ?
3. Een briefje aan Unizo
4. Sejarah Hari Buruh Sedunia (Mayday)
5. Hvile i en kaotisk tid
6. Dodenherdenking
7. Herdenking
8. Bevrijdingsdag: freedom festivals, fun facts, 2015 fluff-ups
9. 4 Mei
10. #geen4meivoormij #wel4meivoormij
11. 4th of May
12. Meer ruimte is er vanavond niet
13. Geef Vrijheid Door
14. Dodenherdenking. (Opinie)
15. Leuven, Haarlem, terug naar af
16. Remembrance and freedom in the Netherlands – Dodenherdenking and Bevrijdingsdag
17. The price of freedom
18. Thank you
19. About this day..
20. Hari Kenaikan Yesus Kristus 5 Mei 2016
21. Leuven deel 1
22. Vermogensbelastingschijven
23. Knutselen voor moederdag
24. Mother’s Day Inspiration
25. Last Minute moederdag gift tip
26. Fijne moederdag
27. Moederdag Special
28. Feel good monday
29. 10 mei 2015 – Moederdag
30. Moederdag: 12 kick-ass Movie & TV Mums!
31. Moederdag I
32. Moederdag II
33. OK Vrouwen
34. Pinksterlanddagen 2015
35. ‘Jazz met Pinksteren’ overdonderend succes
36. time flies
37. Over communies en vestimentaire keuzes maken
38. soms valt alles vanzelf in zijn plooi
39. weekend
40. ik ben goe bezig 😉
41. 1e Communie in de Dominicuskerk
42. Bloedprocessie Brugge
43. Recordaantal toeschouwers voor Heilige Bloedprocessie in Brugge
44. Nieuwe wagens en kostuums voor Heilig Bloedprocessie in Brugge

+++

Related articles

• Welfare & Economics: a Catholic Perspective
• Bernie’s Roman Holiday