Vooral de Katholieke Kerk heeft in het verleden handig gebruik gemaakt van bepaalde jaargetijden om de mensen geld af te trochelen en hen intens te binden aan hun kerkgemeenschap. Katholieken in velerlei landen werden regelmatig opgeroepen om zich te bezinnen en voor hun aflaten geld te geven aan de Kerk van Rome.
Freelance auteur en chocolade verslaafde (zoals ik) Annemarie Latour, kijkt in haar artikel “Haal de buikriem aan en vier de Keltische advent” naar die vroege kerk en naar de Ierse christenen. Zij schrijft
Vasten… de vroege Ierse kerk lustte er wel pap van. Niet één, niet twee, maar drie keer per jaar haalden Ierse christenen de buikriem aan. Allereerst gebeurde dat veertig dagen voor Pasen (in het Iers corgas erraig), gevolgd door veertig dagen na Drievuldigheidszondag (samcorgas), om het jaar in stijl af te sluiten met veertig dagen vasten voorafgaand aan Kerstmis (gamcorgas). {Haal de buikriem aan en vier de Keltische advent}
Verkleedfeest en een paradefeest Mardi Gras in New Orleans
In de Benelux en vele andere landen hebben de Katholieken vorige dinsdag, op Vastenavond, de carnavalsperiode afgesloten met allerlei zotte fratsen en omkleedpartijen. Na hun pannenkoeken avond op Vette dinsdag (mardi gras), een feest dat terug gaat tot in de tijd dat er geen bewaarmogelijkheden waren voor de voedingswaren enerzijds, en de aanvang van de vastentijd op Aswoensdag anderzijds en al het eten dat de winter had overleefd moest opgegeten worden tot iedereen vet genoeg was om de periode te kunnen overbruggen tot de nieuwe lente met nieuwe gewassen, zijn sommigen op Aswoensdag naar de kerk gegaan om een askruisje te gaan halen als teken van hun verbondenheid met de Katholieke Kerk en met hun ‘treurnis voor zonde’. Voor hun is Aswoensdag de eerste vastendag van een 40 dagen lange vastenperiode. In mijn kindertijd werd er nog echt gevast, met die verstande dat alles werd geminderd en er van ons ‘versterving’ werd verwacht en extra ‘goede daden’. Vandaag zijn er zelfs al mensen die denken dat vegetarisch eten al vasten is, wat maakt dat ik al jaren alle aan het vasten zou zijn. Wel geef ik toe dat in de jaren 40-60 van vorige eeuw het ontberen van vlees ook werd aanzien al zich een tekort aan doen. Toen was het doorheen het jaar trouwens de gewoonte om op woensdag en vrijdag niets van vlees te eten. Op vrijdag mocht er dan wel vis gegeten worden. Snoep dat niet meer zo veel gegeten mocht worden, was voor ons kinderen toen wel al een opdracht, maar toch niet zo erg als men het nu zou moeten vragen aan jongeren. Vermoedelijk om dat men weet dat de huidige generaties zulk een vasten niet zouden kunnen verdragen wordt het hen ook niet meer opgelegd.
Een priester die een askruisje toedient op het voorhoofd.
Zo wel bij de Katholieken als bij de Moslims kan men een vasten van 40 dagen vinden waarbij eigenlijk wordt gehoopt dat mensen zich bezinnen en in die periode werkelijk alle moeite doen om het zondige van zich af te zetten, en zo niet te denken aan schunnige dingen of verkeerde gedachten te laten opkomen. Bij Katholieken wil men in die periode in het bijzonder denken aan Jezus welke zo een 40 dagen ter herinnering aan de 40 jaren doortocht in de woestijn ook een periode doorbracht in de woestijn. Door te vasten zouden die Katholieken dan meer tijd moeten nemen om hun ‘Heer’ te ontmoeten, de bijbel te lezen, zich te bezinnen (bidden) en zich zo voor te bereiden op hun Pasen.
Velen vergeten hier bij dat het vasten terug gaat op oudtestamentische tijden (vgl. Leviticus en Numeri) maar ook op het Nieuwe Testament (vgl. Handelingen). Al in de eerste eeuw aten christenen geen vlees (van warmbloedige dieren) op vrijdag om zo de “kruisdood van Jezus” in ere te houden.
Hoe er werd gevast hing af van plaatselijke tradities en hierbij valt ook op dat in veel gemeenschappen de heidense gebruiken ook gretig intrek vonden.
Het ‘wintervasten’ van de Keltische monniken was een mildere variant dan de strenge vastentijd die aan Pasen voorafging. In plaats van het normale rantsoen, kregen monniken een half rantsoen brood, een klein stukje boter – als ze geluk hadden – en waterige melk. Dat kon worden aangevuld met bosvruchten, appels of bijvoorbeeld kool. {Haal de buikriem aan en vier de Keltische advent} (Merk hierbij op dat het daarbij steeds om het heidens Pasen van de Katholieken ging, dat niets vandoen heeft met de joodse en ware Christenen hun ‘paasviering‘)
Naargelang de streek waren er kloosters die alleen op maandag, woensdag en vrijdag vastten, terwijl anderen dat de hele week deden met uitzondering van zon- en feestdagen. Volgen sommigen moest dat ook wel omdat het anders zogezegd fysiek niet vol te houden was, want er moest gewoon worden gewerkt. Hierbij kan ik u verzekeren dat dit was omdat zij op de verkeerde wijze vasten en niet werkelijk volledig over gingen tot niets eten. (Als ik vastte ging ik van vaste voeding over tot vloeibare voeding om dan verder verscheidene dagen werkelijk niets te eten en slechts alleen zuiver water te drinken voor meerdere dagen, terwijl ik als danser toch zwaar werk verrichte, en dit over een periode van totaal zes weken, waarbij de meerdere dagen van helemaal geen voeding werden opgevolgd door een overgang van zeer lichte kruidenthees tot sterk verdunde fruit en groenten sappen, om dan van vloeibare voeding terug over te gaan tot vaste voeding.)
Voor zowel de Keltische monniken als kloosterlingen elders was het vasten bedoeld om het hoofd en hart helder te krijgen. Minder eten en meer biechten, bidden en boete doen, hielpen daarbij. In de aanloopperiode naar Kerst, zuiverden ze zo hun geest van alles wat er volgens de kloosterregel niet in thuishoorde. {Haal de buikriem aan en vier de Keltische advent}
Voor de lente vasten was de idee om zich voor te bereiden op de offergave van Jezus Christus, waarbij wij als nietige mens het ook op ons moeten nemen om iets op te offeren. Zo waren er de gebruiken om dingen met anderen te delen en zich speciaal in te zetten op de meer behoevende. Vandaag zijn er gerust nog steeds voldoende armen die alle hulp kunnen gebruiken. Vluchtelingen zijn er nu ook bij gekomen, alhoewel wij die in onze kindertijd ook kenden, de oorlogsslachtoffers en de voor het communisme op de vlucht gegane mensen. Op dat vlak is er eigenlijk niets nieuws, want oorlogsvluchtelingen zijn er steeds geweest, maar hun aantallen zijn nu wel zeer erg toe genomen en uitvergroot door de media.
Goede Vrijdag herdenkingsdag bij bepaalde christenen van de kruisiging en dood van Jezus op de heuvel Golgotha nabij de stad Jeruzalem – Kreusigingstriptychon, Rogier van der Weyden, 1445
Voor Katholieken is de vasten periode in de lente ook een tijd die opbouwt tot Goede Vrijdag, de dag waarbij zij het overlijden van Jezus herinneren. Op die dag zwijgen de kerkklokken en haalt men het ‘tabernakel’ leeg. Wat daarna volgt met Stille zaterdag en Paaszondag is dan weer een verbintenis met een ander heidense gebeurtenis.
Ware Christenen echter zouden zich moeten onthouden van zulke heidense gebeurtenissen en tradities. Zij kunnen over gaan tot een 40 dagen van bezinning indien zij wensen. Daarbij kunnen zij denken aan de moeilijke jaren die de Israëlieten moeten doorgebracht hebben in de woestijn, bij de tocht naar het Beloofde land of het Heilige Land. Dat was trouwens wat Jezus er toe bracht om ook naar de woestijn te trekken om die gebeurtenis te herinneren en zich te bezinnen vooraleer hij zijn belangrijke publiek taak zou gaan opnemen.
Het kan gerust geen kwaad om ofwel deze Katholieke bezinningstijd of een andere periode ook even stil te staan bij die trektocht door de woestijn en na te denken over wat Mozes in die woestijn kreeg op de berg Sinaï. Daar werd aan Moses de Wet gegeven. Voorgaand weekend, op 6 en 7 Adar, herdachten wij die gebeurtenis en de optekening van de gebeurtenissen van Gods gekozen volk door Moses.
Zoals de Katholieke Kerk niet enkel de drie goden over nam van de Grieken en Romeinen voerde zij ook de gebruiken van andere drie-eenheden-godsdiensten zoals die van de Kelten in en nam ze er vele gebruiken van over. – Drievoudige godin (illustratie: Paul Dempsey)
Vast staat wel dat wij niet het Keltisch gebruik moeten over nemen om de overgang van donker naar licht op te nemen, zoals de Katholieken doen met o.a. Lichtmis en andere feesten.
Een belangrijk kenmerk van Imbolc – en daarmee van de godin Bríg en Sint Brigid – is het element vuur. Dit element is overgenomen in de katholieke traditie. Er bestaat bijvoorbeeld een oud verhaal waarin de naam van Sint Brigid verbonden wordt aan het gebruik van kaarsen in een heilige, religieuze ruimte.
…
Maria-Lichtmis wordt dus op 2 februari gevierd. Deze datum valt precies veertig dagen na Kerstmis, waarmee een afgesloten periode van geestelijke groei wordt gesymboliseerd. Op Maria-Lichtmis worden in de katholieke Kerk traditioneel kaarsen gewijd en wordt soms ook een speciale kaarsenprocessie gehouden voor aanvang van de eucharistieviering. {Keltische lente en katholieke kaarsjes: Imbolc voor beginners}
Vast en zeker mag onze bezinning dezer dagen niet leiden naar het heidense ‘Christelijk Paasfeest’ maar moet het dan een voorbereiding zijn op Pesach. Het moet er ons toe brengen om 14 en 15 Nisan waardig te herdenken.
Door te vasten kunnen wij de exodus herdenken en op 14 Nisan een speciale Vastendag houden vanwege de eerstgeborenen of bij de aanvang van 14 Nisan (‘s avonds) bijeenkomen voor de herinneringsmaaltijd waarbij wij Jezus zijn samenkomst in de bovenkamer te Jeruzalem herinneren. Die bijeenkomst horen wij jaarlijks als het voornaamste herdenkingsmoment van het jaar als hoogtepunt van het kerkelijk of religieus jaar te aanschouwen. die dag is dan ook de openingsdag voor 15-22 Nisan of Pesach.
Als wij werkelijk als Christenen willen door gaan moeten wij Christus Jezus volgen en zoals hem ons voorbereiden op Pesach. Hierbij komt het er op aan dat wij onze vriendschap met Jehovah voorop stellen. Als wij dat belangrijk vinden, willen we graag dat Hij blij is met alles wat we denken en doen. Wij moeten beseffen dat God het belangrijk vindt dat wij ons afhouden van alles wat onrein is. Daarmee moeten wij alles wat maar raakt aan heidense gebruiken terzijde leggen. doch moeten wij beseffen dat het vasten of het ‘ont-houden’ van iets bij alle volkeren voorkwam. Steeds hebben mensen beseft dat zij zich moesten reinigen. Al eeuwen hebben allerlei volkeren jaarlijks zich er toe genomen om hun lichaam te zuiveren. Ook wij willen ‘rein van hart’ zijn. Ook wij beseffen dat een gezuiverd lichaam belangrijk is voor onze gezondheid. Maar ook een gezuiverde geest is zeer belangrijk. De periode naar Pesach toegaande kunnen wij proberen onze geest te zuiveren, door ons te concentreren op dingen die zuiver en eerbaar zijn (Ps. 24:3, 4; 51:6; Fil. 4:8).
Ons helemaal ‘clean’ krijgen zal wel niet echt lukken, maar wij mogen er op aan dat Jehovah er gelukkig rekening mee houdt dat we onvolmaakt zijn. Hij weet dat er oneerbare gedachten in ons op kunnen komen. Maar in het besef dat het Hem verdriet doet als we zulke gedachten zouden voeden in plaats van ze te verwerpen (Gen. 6:5, 6) willen wij er ons op toe leggen om verkeerde gedachtengangen te vermijden. Daarom doen we alles wat we kunnen om onze gedachten rein te houden. Het is belangrijk dat we ons gevecht tegen verkeerde gedachten blijven benoemen in onze gebeden. Zo laten we zien dat we echt op Jehovah vertrouwen. Jehovah zal zulke gebeden beantwoorden door ons royaal zijn heilige geest te geven, waardoor we immorele gedachten beter kunnen weerstaan en eerbaar kunnen blijven.
Als je dus wil vasten, neem dan afstand van het Katholieke vasten, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag, maar bereid je voor op 14 Nisan en kom dan samen met ons Jezus laatste avondmaal op Erev Pesach herinneren. die gelegenheid zal dit jaar (2017) plaatsvinden op maandag 10 april, gevolgd door Pesach op dinsdag 11 april. Noteer alvast deze data in uw agenda.
+
Voorgaande
Alleen ogen die geweend hebben kunnen helder zien
Adar 6, Matan Torah remembering the giving of Torah
Adar 7 Moshe’s review of the Torah contained in the Book of Deuteronomy
++
Vindt ook om te lezen
- Advent een tijd voor reflectie
- Op zoek naar spiritualiteit 2 Hoe te vinden
- Exhortatie of Uiteenzetting – Exhortation
- Paus roept op tot herontdekking van de vasten
- Kapitalistisch vooruitgangsgeloof
- Materialisme, “would be” leven en aspiraties #3
- Christenen die het juiste hart hebben om anderen te roepen om naar God te komen
- 16° Eeuwse Broeders in Christus
- Ramadan en werkgever
- Een goed idee om alle activiteiten gedurende een uur op een dag stop te zetten
- De Afstraling van Gods Heerlijkheid
- Vertrouwen, Geloof, Roepen en Toeschrijving aan Jehovah #16 Voordelen van het bidden
- Rond artikelen van de voorbije weken
- Reflectie van God
- Een Konijn dat Paaseiren legt
- Eieren leggende klokken en eieren verstoppende paashazen niets vandoen met Jezus opstanding
- 1 -15 Nisan
- 14 Nisan een dag om te herinneren #5 De te vieren dag
- Vrijdag 3 april 2015 een dag voor verenigde samenkomst ter herinnering
- Belangrijkste weekend van het jaar 2016
- Lent, 40 days, meditation and repentance
- Lenten Season and our minds and hearts the spiritual temple in which God seeks to live
+++
Aanvullend om te lezen
- Haal de buikriem aan en vier de Keltische advent
- Vlog Nature Quest: 24 uur alleen zonder eten in het bos
- Vasten
- Tournée Minérale – En Route
- Evaluatiedingen: Pasen in aantocht, tijd om meer naar buiten te gaan!
- Vrolijk Pasen!
- Pasen 2016
- Pasen in Pyongyang
- Waarom zegt niemand dit? 10 augustus is 222 en is in 2000 9/11.
- Pinksteren: Het begin van de Christelijke kerk
- Lent, and Advent, in Japan (midweek musings)
- Lenten Season
- Lent
- What Is Lent?
- Ash Wednesday
- Prayer, almsgiving and fasting
- 40 days & then some
- To Quietly Dismiss, or Not?
- Wake up and Watch!
- Why we fast: understanding the Eucharistic Fast in the context of the Sacrament of the Eucharist
- Sacred Struggle – Journeying through the Desert
- Lent is Here and I’m Late Posting This!
- Seeking His Kingdom
- Tips For Making Your Lent More Fruitful
- The Fidelity of Jesus ~ May we be faithful too!
- A humbling experience
- Palms to ashes
+++
Related articles
1 Mei
Het feest van Rerum
Vandaag 5 mei is het voor de 
