Sjoel West Amsterdam 60 jaar en springlevend

Op 25 september 1957, Erev Rosj Hasjana 5718, aan de vooravond van het nieuwe Joodse jaar, ging de Beit Knesset of synagoge van start, destijds gevestigd in het verenigingsgebouw aan de Vasco da Gamastraat 19. De inrichting van de huidige sjoel werd door de bezoekers zelf verzorgd, inclusief het schilderwerk, de aankoop van meubelen, het aanleggen van de verlichting, etc. Delen van het interieur zijn afkomstig uit de voormalige na-oorlogse sjoel aan de Linnaeusstraat. Grote dank is verschuldigd aan de industrieel ontwerper Piet Cohen die het interieur kleur gaf.
Bloeme Evers-Emden z.l.,  Nederlands ontwikkelingspsycholoog, universiteitsdocent en feministe, overlevende van het Auschwitz kamp, de ‘moeder van Sjoel West’ van 1971 tot haar overlijden vorig jaar in Israël, wenste dat iedereen welkom was in die Amsterdamse synagoge.

Tot op hoge leeftijd schreef Evers-Emden columns in het Nieuw Israëlitisch Weekblad, bleef ze waarschuwen voor het oplaaiend antisemitisme in Nederland en gaf ze les over het jodendom. Om Jodenhaat tegen te gaan kan men best niet-Joden de kans geven om meer te komen weten over de Joodse gemeenschap.

Juist omdat Sjoel West “laagdrempelig” is, draagt zij een steentje bij aan het overdragen van Jodendom. Zij straalt een sfeer uit die mensen uitnodigt erbij te willen horen. Dat is de kracht van deze sjoel.

“Sjoel West was van meet af aan een sjoel waar iedereen kon komen. Niemand hoefde zich opgelaten te voelen. Iedereen was welkom: rijk of arm, vroom of vrij. Dat leidde ertoe dat de mensen zich met elkaar verbonden voelden, ook buiten de sjoel …, ”

aldus Regina Israëls-Kern z.l., de echtgenote van oprichter Sander Israëls z.l., naar wie de sjoel werd vernoemd.

Het mooie mag zijn als een gebedshuis werkelijk een open huis is waar mensen elkaar mogen ontmoeten om samen op zoek te gaan naar de Elohim.

Sjoel West mag van geluk spreken dat zij nog steeds een kleine doch moedige en zeer levendige sjoelgemeenschap met een geheel eigen sfeer, middenin stadsdeel De Baarsjes mag zijn. Ook na het overlijden de grondleggers van de oorspronkelijke Sander Israëls Synagoge en van Bloeme Evers-Emden z.l. en haar man Hans z.l., die begin jaren ‘70 samen met hun kinderen een nieuwe impuls aan Sjoel West gaven, neemt Sjoel West nog steeds een bijzondere plaats in binnen de Amsterdamse kehilla. Hans Evers naast zijn leiderschap van de synagoge van Amsterdam West was onder andere voorzitter van de afdeling Amsterdam van de Nederlandse Zionistenbond, voorzitter van de Raad van de Joodse Gemeente. Hij was een beroemd expert, gespecialiseerd in de taxatie van antieke kunst en fungeerde jaren als voorzitter van het Europese orgaan van Experts.

Raphael (Rav) Evers

Zijn oudste zoon Raphael Evers is als rabbijn verbonden aan het Rabbinaat van de Joodse Gemeente, en fungeerde tevens als rabbijn van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap van 1990 tot 2016. Ook was hij rector van het Nederlands Israëlitisch Seminarium (het opleidingsinstituut voor Joodse leraren en leraressen en rabbijnen), waaraan hij tot dan als studiecoördinator was verbonden. Toen zijn moeder hoorde dat hij op 1 september 2016 opperrabbijn van de Joodse gemeente in Düsseldorf zou worden, verhuisde zij naar Israël, waar zij enkele maanden later overleed in een verzorgingstehuis.

De sjoel wordt momenteel gedragen door bezoekers uit m.n. de stadsdelen Amsterdam-West en Nieuw-West.

Door naast de tweewekelijkse sjabbatbijeenkomsten tal van extra activiteiten te organiseren (chazanoet concerten, filmmiddagen, matzebrunches, bijeenkomsten in de soeka, etc.), slaagt Sjoel West erin steeds nieuwe bezoekers te trekken, onder wie meer en meer jongeren.

Vandaag kunnen de leden van de gemeenschap terug kijken op de mooie heropstanding van hun Joodse Gemeenschap in Amsterdam. Leuk ook dat er steeds voldoende mensen gevonden kunnen worden om het draaiende te houden. Zoals het ook in onze Belgische en Engelse gemeente gebeurd zijn het toerbeurten die de werking zorgvuldig moeten doen verlopen. Dankzij een goed opgevolgd roostersysteem wordt bij toerbeurt alles klaargezet voor de dienst, ingekocht voor de kidoesj, schoongemaakt en opgeruimd.

 

 

Er is een bijzonder goede relatie met de buurt opgebouwd, vooral door het door de sjoel geïnitieerde Joods-Marokkaans Voetbaltoernooi in 2004. Nadat Joodse en Marokkaanse jongeren en opa’s met elkaar hadden gevoetbald, was de gespannen sfeer tussen Marokkanen en Joden in Amsterdam-West weggenomen. Het ‘MaJo voetbaltoernooi’ kreeg van stadsdeel De Baarsjes de Vrijwilligersprijs 2005 toegekend.

Elke 14 dagen is er sjabbatdienst, gevolgd door een gezellige kidoesj, waarbij heerlijk gegeten, gezongen en gepraat wordt.  Zoals bij de Christadelphians wordt er de gewoonte op na gehouden om in gemeenschap de maaltijd te gebruiken waardoor er ook nog eens extra tijd bij komt om met elkaar van gedachten te wisselen en over koetjes en kalfjes te praten. De gebeden voor en na de maaltijd geven een extra gezegend gebeuren aan dit gemeenschapsmoment.

Alle diensten in de Amsterdamse shul, inclusief de Hoge Feestdagen, volgen de West-Europese Asjkenazische Amsterdamse traditie. Vanwege de bijzondere mechitsa (scheidswand) zijn de vrouwen nauw betrokken bij alle diensten en het gebeuren rondom de bima. Er is een mooie, grote panel-soeka (loofhut) aanwezig, waar tijdens Soekot alle dagen gebruik van wordt gemaakt.

Sjoel West Amsterdam herinwijding sefer Tora buiten, met rabbijn Raphael Evers en zijn moeder Bloeme Evers, 2013.

+++

Related articles

• How our personal relationships make life brighter