Niet Hebreeuws machtigen die toch de Tenach willen lezen

Weet u dat er zelfs afstammelingen van Joden in onze contreien wonen die niet echt meer meester zijn van de oud Hebreeuwse taal. Als zij vlot het Oude Testament willen lezen zijn ze meestal aangewezen op Christelijke Bijbelvertalingen of zeer oude Nederlandse vertalingen, die dikwijls niet meer in de handel te verkrijgen zijn.

Om een steentje bij te dragen en de Joodse teksten ook aan Nederlandstalige burgers voor te stellen zijn er nu twee websites waar gebruik wordt gemaakt van enkele Bijbelvertalingen uit het Hebreeuws naar het Engels en naar het Nederlands. Zowel Engelse als Nederlandse teksten worden u aangeboden om een beeld te geven van wat de Goddelijke Schepper van Zijn creatie verwacht en wat Hij er mee van Plan is.

Op de twee nieuwe websites kan u naast teksten van de Griekse Geschriften, of Het Tweede testament (Nieuwe Testament) hoofdzakelijk het Eerste Testament, de Hebreeuwse Bijbel of Tenach (Tanach of Eerste Verbondsboek) vinden, dat vanaf de 2e eeuw door Christenen meestal het Oude Testament genoemd werd, een naam die Joden liever niet gebruiken. [Het woord TeNaCH is samengesteld uit de Hebreeuwse beginletters van de drie delen: Tora (T), Profeten (N) en Geschriften (CH).]

Die vroege of voor-Messiaanse Geschriften, die vrijwel geheel in het Hebreeuws geschreven, buiten enkele gedeelten in het Aramees, de moedertaal van Jeshua zijn erg belangrijk om Gods Plan met de mensheid te kennen. (Aramese Bijbelgedeelten zijn: Genesis 31:47, Jeremia 10:11, Daniël 2:4b-7:28 en Ezra 4:8-6:18 en 7:12-26.) Uit Joods oogpunt zijn er niet zo veel vertalingen naar het Nederlands gebracht doordat de Joden zich meestal aan het Hebreeuws en/of Jiddisj hielden.

Nochtans is er een hoge nood aan een goede Nederlandse vertaling.

Aan het begin van de 19de eeuw was S.I. Mulder de eerste die een joodse vertaling van de Pentateuch publiceerde.  Vervolgens kwamen er de vertalingen van de Amsterdamse opperrabbijn Abraham S. Onderwijzer die leefde van 1862 tot 1934 en de vertaling van rabbijn Vredenburg.

In de 19de eeuw formuleerde rabbijn Vredenburg zijn opdracht in het voorbericht van zijn Bijbelvertaling:

”Ik meende mij niet tot een enkele vertaling te mogen beperken, maar in eene zoo beknopt mogelijke, maar toch de voornaamste vraagpunten behandelende verklaring alles te moeten bijvoegen, wat tot goed begrip van den tekst, van den samenhang en ook van de toepassing der gegeven voorschriften, als absoluut noodzakelijk moet worden beschouwd.”

Deze qua stijl en lengte inmiddels wat gedateerde volzin geeft duidelijk weer dat rabbijn Vredenburg zijn opdracht niet slechts als vertaler heeft opgevat, maar eveneens als verklaarder. Heel anders luidde de opdracht van het Nederlands kerkgenootschap dat gedurende de zestiger jaren van de afgelopen eeuw, aan dr. Jitschak Dasberg vroeg een Bijbelvertaling te maken. Deze omschrijft in de inleiding zijn taak als volgt.

‘Reeds jaren wordt er gevraagd naar een makkelijk leesbare vertaling, in modern Nederlands. Er is gebrek aan een dergelijk gebruiksvoorwerp. En met opzet bezig ik dit woord, omdat in het joodse leven dit boek met zowel de Hebreeuwse tekst als een goed leesbare vertaling een voorwerp is dat op velerlei manieren gebruikt wordt.”

Dasberg wilde een Thora in de ‘taal van vandaag’. Hij wenste te breken met de usance van woordelijke omzettingen die gebaseerd waren op vroegere vertalingen.

Groot probleem bij vertalingen is dat het onmogelijk is ieder woord uit het oorspronkelijk werk door een woord in de andere taal weer te geven, evenmin kan men zich slaafs houden aan de volgorde der woorden en zinsdelen.

Ook citeert dr. Dasberg de Talmoed:

”Hij die een bijbelvers letterlijk, naar zijn uiterlijke vorm vertaalt, hij is een leugenaar.”

Als wij de Hebreeuwse tekst bekijken of horen en van daaruit een beeld willen vormen van wat wij moeten begrijpen kunnen wij er niet naast kijken dat wij eerst en vooral kennis moeten nemen van de toenmalige spreekwijzen, zegswijzen of spreekwoorden en dat een vertaling, naar eender welke taal, steeds een beperking is van de feitelijke betekenis van het Bijbelse woord.

De Midrasj, de rabbijnse uitleggingen uit de na-Bijbelse tijd, en de Talmoed, de nadere uitwerking van de mondelinge overleveringen uit de vierde tot de zesde eeuw, reiken met betrekking tot een of enkele Bijbelwoorden veelal een veelvoud van betekenis en uitleg aan, veel meer dan in een enkelvoudige vertaling kan worden opgenomen. Een Bijbelvertaling is in joods opzicht dan ook altijd ‘slechts’ een keuze. De veelvoud van vertaling en verklaring vanuit deze drie boekwerken geeft de mogelijkheid de joodse ‘Bijbelwaarheid’ dichter te benaderen.

Op Immanuel Verbondskind en op Jeshua-ists of Jeshua-isten tracht ik enkele Joodse Bijbelvertalingen te gebruiken om duidelijk te maken waar wij als mens staan in Gods Werk en om te tonen hoe belangrijk het is om dat ultieme Woord van God goed te begrijpen en na te volgen.

Om u een beeld te geven wat er in de Hebreeuwse Geschriften geschreven staat hoop ik met het gebruik te maken van enkele Joodse vertalingen meer duidelijkheid te scheppen.

Zo zal u in de uiteenlopende teksten Joodse bijbel vertalingen kunnen vinden die min of meer gekend zijn ook bij Christenen of enkel in Joodse kringen gebruikelijk of gekend zijn. Zo zal u aanhalingen uit volgende vertalingen kunnen vinden op mijn sites:

1. Grotendeels tekstfragmenten uit de Orthodox Joodse Bijbelvertaling (de Engelse OJB + Nederlandstalige OJBV)
2. De Door de Israelische authoriteiten goedgekeurde Tenach vertaling of Messiaanse bewerking waar “YY” wordt gebruikt voor het Tetragrammaton, zodat verschillende groepen de meest heilige naam kunnen uitspreken of niet uiten zoals ze het goed vinden. Daar waar er ingevoegde woorden zijn gebruikt als poging tot verduidelijking of interpretatie en er woorden staan die niet in de oorspronkelijke Bijbelse tekst staan worden er haakjes (..) gebruikt.
3. The Scriptures en/of de Geschriften mogen dan wel niet Joodse vertalingen zijn, maar gaan wel uit van de grondtekst waarbij werkelijk gepoogd is geworden om namen zo getrouw mogelijk weer te geven.
4. Wel vanuit het Joods geloof geschreven zijn de fragmenten uit de 1970 verschenen tweetalige editie met de Nederlandse vertaling van Jitschak Dasberg die niet alle Bijbelboeken bevat.
5. Voor het Nederlandse worden er verder de Pentateuch (de vijf boeken van Mozes) door A.S. Onderwijzer uit 1895 gebruikt.

Wees welkom om de Heilige Schrift te lezen in uw moedertaal (als dat Nederlands is – of Engels) en meerdere studies rond dat Woord van God, in het Nederlands en het Engels, te komen bekijken op Immanuel Verbondskind en op Jeshua-ists.

+

Lees ook

1. Joodse bijbelvertaling
2. Jeshua-ists and Messianics

+++